,,Można zamknąć oczy na rzeczywistość, ale nie na wspomnienia” – 30 rocznica śmierci Franciszka Kotuli

22 maja w Filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Jaśle odbyła się wieczornica poświęcona Franciszkowi Kotuli w 30 rocznice jego śmierci.

Spotkanie poprowadziła Emilia Polak – poetka, regionalistka, badaczka, miłośniczka folkloru ludowego, autorka wielu publikacji związanych z folklorem. Już w czasach szkoły podstawowej znała Franciszka Kotulę i przez 25 lat była jego asystentką. Podczas wieczornicy Emilia Polak przedstawiła nieopublikowany swój tomik poezji poświęcony osobie Franciszka Kotuli.
Był to wyjątkowy wieczór, który przepełniały niezwykle fascynujące opowieści, anegdoty z życia Franciszka Kotuli.

Franciszek Kotula był osobą zafascynowaną tradycją, obyczajami, które dokumentował. Kolekcjoner starych przedmiotów, narzędzi gospodarczych podjął się niezwykle trudnego zadania - spisywał lokalne opowieści. Franciszek Kotula po II wojnie światowej stał się organizatorem Muzeum Ziemi Rzeszowskiej. To autor wielu pozycji książkowych, artykułów m.in. Z sandomierskiej puszczy, Folklor słowny osobliwy, Znaki przeszłości, Hej lelujki, Po Rzeszowskim Pogórzu błądząc, Tamten Rzeszów czyli wędrówka po zakątkach i historii miasta i inne. Jego noty, gawędy, artykuły ukazywały się w wielu czasopismach naukowych. W Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie możemy obejrzeć prywatne archiwum F. Kotuli obejmujące historie wsi i ludzi, folklor, zabytki sztuki, rękopisy, korespondencje, recenzje. 

Po śmierci jego imieniem nazwano nagrodę przyznawaną za wybitne prace w dziedzinie badań nad kulturą ludową południowo-wschodniej Polski. Franciszek Kotula pomógł ocalić od zapomnienia fragmenty kultury ludowej. Nie oszczędzał swoich sił aby coraz lepiej poznawać kulturę lokalną.

W wieczorze uczestniczyła młodzież z Koła Miłośników Twórczości Artystycznej Nauczycieli, działającego przy jasielskiej Filii od maja 2012 roku. Marta Kmiecik, Joanna Trzeciak, Kamil Kwiatek zaprezentowali kilka wybranych wierszy Emilii Polak. Spotkanie dokumentował Mateusz Bylinowski. Poniżej przedstawiamy jeden z recytowanych wierszy.

 Pamiętny dzień

Pozostawiłeś po sobie
niedokończone zapiski
maszynę do pisania,
wieczne pióro z atramentem.
W tamtym pokoju krzątała się sekretarka
była w nim,
piła czarną kawę
w małej filiżance.
Jej smak i Ciebie Wuju
mam w pamięci.
Czułam niepokój,
patrzyłam na Twą bladą twarz.
Odjechałam niespełniona,
nie mogłam Twoich próśb wykonać,
mały synek nie pozwalał mi,
żałuję do dziś.
Niedługo potem
radio podało-odszedł od nas.
To był wtorek, nie cierpię wtorków
wtedy też wtorek był.

Emilia Polak opowiedziała jak zaczęła się jej współpraca z Franciszkiem Kotulą. Wspomniała też kiedy zrodził się pomysł na napisanie wierszy poświęconych jego osobie.

,,Od dziecka, od szkoły podstawowej współpracowałam z tak wielkim już wtedy i znanym pisarzem, nauczycielem historii. Wielu nie wierzy, że jako dziecko mogłam się spotkać z Franciszkiem Kotulą (…) W szóstej klasie szkoły podstawowej, podczas lekcji historii do klasy wszedł pan w średnim wieku z naszą nauczycielką od tego przedmiotu. Został nam przedstawiony. Franciszek Kotula powiedział wtedy do nas tak: ,,Dzieci moje kochane piszcie co Wam tylko na język przyjdzie i pytajcie swoich dziadków…” Chodziło głównie o nazwę wsi Łężyny, chodziło o baśnie, mity, czary i wiele innych rzeczy. Polecił byśmy udali się do starszych osób, popytali swoich rodziców, dziadków. Po miesiącu miał przyjechać i spisać te materiały. Wtedy zaczęły się moje wędrówki po wsi. Wiem, że zapisałam cały zeszyt. (…) Za jakiś czas przyjechał do mojego domu, bo okazało się, że moje materiały, moja praca były najlepsze. I tak się zaczęła nasza współpraca (…) Rok temu, jakby we śnie (bo nigdy bym się do tego nie zabrała) właśnie Franciszek Kotula polecił mi napisać na okoliczność jego 30 rocznicy śmierci tomik poezji (..)Bardzo trudny temat do zadania, ale usiadłam kiedyś przy stole i zaczęłam od czytania jego książek. Żeby napisać coś trzeba mieć jakieś podstawy, jakąś wiedzę. Spacery do biblioteki, zagłębianie się w jego książki sprawiły, że udało mi się stworzyć zbiór wierszy poświęconych Franciszkowi Kotuli” – mówiła Emilia Polak

Warto zachowywać wspomnienia. Gdyby nie one, życie nie byłoby wiele warte!

Anna Dziura