Eksperci rozmawiali o energii

Podsumowanie i wnioski po ważnej dyskusji podczas I Konferencji „Porozmawiajmy o Energii”.

We wtorek 28 maja 2024 w Generatorze Nauki w Jaśle odbyła się I Konferencja „Porozmawiajmy o Energii” zorganizowana przez Jasielskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Miasto Jasło. Zgromadziła ona nie tylko przedsiębiorców, wykładowców akademickich, ale także licznych przedstawili samorządu terytorialnego i władze spółdzielni mieszkaniowych. 

Konferencję otworzył wykład emerytowanego profesora Pennsylvania State University USA Wiesława Grebskiego, który pochodzi z Jodłowej, a w 1982 wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki.  Prelekcja na temat energochłonności gospodarki i sposobów na jej ograniczanie została bardzo dobrze przyjęta przez zgromadzoną w auli Generatora Nauki publiczność. Kolejny temat profesora Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie dra hab. Wiesława Wszołka dotyczył sieci neuronowych w technice i ich tempa rozwoju, zadając podstawowe pytanie, kiedy sztuczna inteligencja wyprzedzi inteligencję ludzką, bo że to nastąpi nie ma już praktycznie nikt wątpliwości. 

Tematów bardziej lokalnych dotykała prezentacja Michaela Liembacha z Orion Engineered Carbons Sp. z o.o. Jasło. Poruszył on kwestię ciepła odpadowego powstającego przy produkcji sadzy, które mogłoby być wykorzystane na cele grzewcze. Rozwiązanie to jest już stosowane w innych zakładach tej globalnej firmy, a w Jaśle w poprzednich dekadach ta właśnie energia cieplna była wykorzystywana do ogrzewania sąsiadujących z zakładem osiedli.  Zmiany realiów rynkowych oraz zmiany właścicielskie spółki przerwały ten proces, ale obecnie badane są możliwości ponownego wykorzystania tego ciepła przez mieszkańców miasta. Na przeszkodzie stoi kilka kwestii technicznych oraz formalnych, ale miejmy nadzieję, że tego typu wydarzenia, jak ta konferencja, stworzą pole do dialogu i porozumienie wśród zainteresowanych stron, pozwalając na wykorzystanie taniego i odpadowego źródła energii cieplnej. 

Kolejną prezentacją w języku angielskim była prezentacja „Dwustronne panele słoneczne na dachach biosolarnych” Davida Brasfielda transmitowana bezpośrednio z Norwegii. Prezentowała ona  innowacyjne rozwiązanie jakim są dwustronne pionowe panele fotowoltaiczne stosowane z powodzeniem na zielonych dachach. Rozwiązanie to pozwala na zmniejszeni obciążenia konstrukcji dachów przy instalacji paneli, zastosowanie roślin obniża temperaturę na powierzchni paneli, a skierowanie paneli pionowo zapobiega gromadzeniu się na nich śniegu w zimie i dodatkowo zwiększa moc odbitych od śniegu promieni słonecznych. Pierwszy blok prezentacji został zakończony wystąpieniem przedstawiciela firmy Energy BHP z Krakowa (Ricardo Falduto), który poprzez krótki film prezentację pokazał aspekty na jakie powinniśmy zwracać uwagę wybierając odzież i sprzęt ochronny.

Nie tylko Geotermia – ukryty potencjał dziedzictwa Łukasiewicza
Drugi blok tematyczny prowadzony rzez wykładowców i profesorów Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie oraz przedstawicieli lokalnych firm (Chemfor Poland oraz Green Tech Energy) poświęcony był wykorzystaniu istniejących oraz nowych otworów wiertniczych na cele grzewczo chłodnicze oraz magazynowania energii. W samych granicach i bliskim sąsiedztwie Jasła, istnieje kilkadziesiąt nieeksploatowanych już otworów wiertniczych o głębokości od 300 do 4500m.  Na przykładzie odwiertu Sękowa GT1 można było zapoznać się z możliwością wykorzystania negatywnego otworu wiertniczego, pozbawionego wód termalnych jako głębokiego gruntowego wymiennika ciepła. 
Prezentacja firmy Chemfor Poland Sp. z o.o., przedstawiona przez Andrzeja Szczygła, przybliżała możliwości adaptacji istniejących i wiercenia nowych otworów wiertniczych i przygotowaniu ich do eksploatacji pod kątem stosowanych płynów wiertniczych. Wykorzystania pomp ciepła na cele grzewcze i klimatyzacyjne oraz rodzaje dostępnych rozwiązań technicznych omówił zaś Piotr Bialik z firmy Green Tech Energy z Jasła.  

Na zakończenie tego bloku obyła się krótka debata z udziałem prelegentów podsumowująca najważniejsze kierunki, w których powinny zmierzać samorządy i przedsiębiorstwa, jeśli chodzi o energię.
Mgr inż. Roman Zajdel poruszył kwestię nieświadomości społeczeństwa w sprawach taryf i cen energii elektrycznej. Profesor Wiesław Grebski mówił natomiast o lokalnym rynku energii, który z zasady ma obniżać ceny energii i ograniczać monopol spółek energetycznych. 
Sekretarz gminy Sękowa Michał Diduch: „Kwestia OZE i wdrażania nowych źródeł energii jest kluczowa dla samorządów. Dziś ambitny samorząd musi iść w nowe technologie, niezależność energetyczną i zmniejszania kosztów funkcjonowania infrastruktury komunalnej.”  
prof. Tomasz Śliwa – „Mamy w gminach masę możliwości uzysku energii odpadowej, której ludzie nie dostrzegają, bo się na tym nie znają. Dobrze, aby byli fachowcy, którzy potrafią takie możliwości rozpoznać, patrząc chociażby na otwory na Podkarpaciu czy w Małopolsce – nikt aktualnie sobie z tego nie zdaje sprawy, że wykorzystując stare wyrobiska górnicze moglibyśmy uzyskać całkiem sporo energii”.  

Ciepłownictwo miejskie – wyzwania i poszukiwania optymalizacji
Trzeci blok konferencji poświęcony został ciepłownictwu miejskiemu i transformacji energetycznej MPGK w Krośnie i w Jaśle. Krośnieński Holding Komunalny zaprezentował najnowsze inwestycje w postaci nowoczesnej i hermetycznej kompostowni oraz bloku energetycznego opalnego pozostałością z sortowania odpadów o mocy cieplej 6,4 MW i mocy elektrycznej 1,6 MW.  MPGK Jasło przybliżyło informacje nt. elektrociepłowni działającej na zasadzie kogeneracji, jednocześnie wytwarzając energię cieplną o mocy 2x 2,3 MW i elektryczną 2x 1,99 MW.  Zarówno spółki z Jasła, jak i z Krosna mogły się poszczycić licznymi instalacjami fotowoltaicznymi, w których wytwarzana energia elektryczna obniża koszty funkcjonowania infrastruktury komunalnej, a w Krośnie dodatkowo zasila samochody i autobusy elektryczne. 

Tematykę tę dopełniła prezentacja odnośnie korzyści i oszczędności jakie dają klastry energii. Powołany w 2023 roku Jasielski Klaster Energii, którego członkami są Miasto Jasło, Gmina Skołyszyn oraz spółka zależna MPEC Sp. z o.o. w Jaśle zamierza produkować własną energię elektryczną i zmniejszyć opłaty własne za dystrybucję energii. 
Cenom i taryfom energii poświęcony był ostatni wykład audytora energetycznego mgr inż. Romana Zajdla, pokazujący m.in. jak odczytywać rachunki za energię elektryczną oraz jak znaczącą ich częścią są opłaty za dystrybucję oraz inne towarzyszące opłaty. Prelegent zachęcał do przyjrzenia się swojej aktualnie wybranej taryfie i rozważenia skorzystania z nowych możliwości jakie dają wchodzące od lipca dynamiczne ceny energii, odpowiadające notowaniom rynku spot na Towarowej Giełdzie Energii. 

Wydarzenie było pod wieloma aspektami pionierskie
Była to pierwsza duża konferencja zrealizowana przez Jasielskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców. Uczestniczyło w niej dwóch tłumaczy symultanicznych, każdy z uczestników miał możliwość skorzystania z zestawu słuchawkowego do tłumaczenia wykładów z języka angielskiego, a obecni na sali goście z zagranicy z polskiego na angielski.

Wnioski
Konferencja wniosła mnóstwo fachowej wiedzy dla przedsiębiorców oraz samorządów i ich decydentów. Z połączenia współpracy badawczej jednostek naukowych, przedsiębiorców i władz w oparciu o dostępne zasoby naszego regionu możliwe jest stworzenie wartości dodanej dla wszystkich.
Pierwszym krokiem powinna być analiza potencjału i zasobów, takich jak nieeksploatowane otwory wiertnicze dostępne na terenie miasta, pod względem możliwości ich wykorzystania na potrzeby energetyczne. Takimi rozwiązaniami na pewno byłyby też zainteresowane lokalne przedsiębiorstwa energochłonne. Również potencjał grzewczy ciepła odpadowego jaki oferują lokalne firmy należałoby maksymalnie wykorzystać, ustalając atrakcyjne warunki współpracy dla wszystkich stron takiego porozumienia. 
Rozwijanie możliwości kooperacji i wewnętrznej odsprzedaży energii na zasadach „peer-to-peer” to przyszłość, jeśli chodzi o efektywność energetyczną i oszczędność dla samorządów, firm i odbiorców indywidualnych. Konieczne jest by samorządy i przedsiębiorcy wymuszali konieczne zmiany prawne, tak aby rynek energii był mniej regulowany i bardziej dostępny. 

Czerpmy z wiedzy naszych lokalnych ekspertów i dostępnego dorobku naukowego
Patrząc na rozwój technologii kosmicznych, w niedalekiej przyszłości kosmiczne górnictwo otworowe będzie odgrywać znaczącą rolę w pozyskiwaniu surowców, a co za tym idzie energii, czego dowodem jest fakt, iż Akademia Górniczo - Hutnicza uczestniczyła już w 3 projektach NASA, konstruując ultralekką, składaną wiertnicę dla misji kosmicznej na Marsa.  
Co badacze naukowi i przedsiębiorcy wspólnie mogliby uczynić dla naszego miasta, regionu i kraju? Jak mogą go pchnąć rozwojowo i gospodarczo? Nie dowiemy się, jeśli nie damy im na to szansy. 
Organizatorzy zapowiadają kolejną edycję na wiosnę 2025 roku.
Relację z tegorocznej konferencji znajdą Państwo na stronie Jasielskiego Stowarzyszenia Przedsiębiorców. 

Małgorzata Więch-Kettele
Jasielskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców
(Konsultacja techniczna mgr. Inż. Andrzej Szczygieł, JSP)